Khi nào nên dùng khoá ngoại trong SQL

Câu hỏi rất hay 👍 — vì khoá ngoại (foreign key) là một trong những phần quan trọng nhất của thiết kế cơ sở dữ liệu quan hệ (SQL).
Tuy nhiên, không phải lúc nào cũng nên dùng, và có những trường hợp nên tránh để đảm bảo hiệu năng.

🎯 I. Khi nào nên dùng khóa ngoại

Dùng foreign key khi bạn muốn đảm bảo toàn vẹn dữ liệu (data integrity) giữa các bảng có quan hệ logic.

🔹 1. Khi dữ liệu giữa các bảng có mối quan hệ phụ thuộc

Ví dụ:

CREATE TABLE users (
  id INT PRIMARY KEY AUTO_INCREMENT,
  name VARCHAR(100)
);

CREATE TABLE posts (
  id INT PRIMARY KEY AUTO_INCREMENT,
  user_id INT,
  title VARCHAR(255),
  FOREIGN KEY (user_id) REFERENCES users(id)
);

• Mỗi post phải thuộc về một user.
• Nếu user bị xóa → bạn có thể chọn hành vi:
  • ON DELETE CASCADE → xóa luôn các post của họ.
  • ON DELETE SET NULL → đặt user_id = NULL.
  • RESTRICT → không cho xóa nếu còn bài viết.

✅ Nên dùng khi:

• Bạn cần đảm bảo dữ liệu không bị mồ côi (orphan records).
• Bạn muốn SQL tự động xử lý khi xóa/sửa dữ liệu (cascade).

⚙️ II. Khi nào không nên dùng khóa ngoại

🔹 1. Khi bạn có hệ thống lớn, phân tán, hoặc nhiều database

• Ví dụ: bạn có hệ thống microservice, hoặc phân chia database theo vùng, module.
• Lúc này, dùng foreign key gây lỗi khi replicate, migrate, hoặc làm chậm insert/update.

👉 Giải pháp: kiểm tra logic bằng code (PHP, Python, v.v.), không ràng buộc ở SQL.

🔹 2. Khi bạn cần hiệu năng cao và tự quản lý logic

Ví dụ: hệ thống có hàng triệu bản ghi, hoặc log tracking.

• Mỗi insert/update/delete sẽ tốn thời gian kiểm tra khóa ngoại.
• Nếu chỉ cần dữ liệu nhanh (không cần ràng buộc chặt), có thể bỏ foreign key.

👉 Giải pháp: dùng index và kiểm tra bằng ứng dụng.

🔹 3. Khi bạn cần import dữ liệu lớn hoặc đồng bộ

• Trong giai đoạn import, việc kiểm tra ràng buộc FK sẽ làm chậm cực nhiều.
• Giải pháp:
  • Tạm tắt FOREIGN_KEY_CHECKS=0,
  • Import xong bật lại.

🧭 III. Tổng kết bảng so sánh

💡 Gợi ý thực tế cho dev:

• Với dữ liệu chính (users, products, orders, posts) → nên dùng FK.
• Với dữ liệu phụ, cache, log, tạm thời, sync → không nên dùng FK, chỉ dùng index.
• Trong WordPress, Laravel, CI3, WooCommerce, phần lớn các bảng không dùng FK, mà dùng mã ID logic + code kiểm tra, để tối ưu tốc độ.